Το Ντουμπάι επλήγη από τις χειρότερες πλημμύρες των τελευταίων χρόνων, γεγονός που προκάλεσε παραπλανητικές εικασίες σχετικά με τη σπορά νεφών.
Πόσο ακραίες ήταν όμως οι βροχοπτώσεις;
Το Ντουμπάι βρίσκεται στις ακτές των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) και είναι συνήθως πολύ ξηρό. Ωστόσο, ενώ δέχεται κατά μέσο όρο λιγότερα από 100 χιλιοστά βροχόπτωσης το χρόνο, βιώνει περιστασιακά ακραίες βροχοπτώσεις. Στην πόλη Al-Ain – λίγο περισσότερο από 100 χιλιόμετρα από το Ντουμπάι – καταγράφηκαν περίπου 256 χιλιοστά βροχής σε μόλις 24 ώρες. Η κύρια αιτία ήταν ένα «αποκομμένο» καιρικό σύστημα χαμηλών πιέσεων, το οποίο προσέλκυσε θερμό, υγρό αέρα και εμπόδισε άλλα καιρικά συστήματα να περάσουν.
«Αυτό το μέρος του κόσμου χαρακτηρίζεται από μεγάλες περιόδους χωρίς βροχή και στη συνέχεια από ακανόνιστες, έντονες βροχοπτώσεις, αλλά ακόμη και έτσι, αυτό ήταν ένα πολύ σπάνιο γεγονός βροχόπτωσης», εξήγησε στο BBC ο καθηγητής Μάαρτεν Άμπαουμ, μετεωρολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στη Βρετανία, ο οποίος έχει μελετήσει τα πρότυπα βροχόπτωσης στην περιοχή του Κόλπου.
Τι ρόλο έπαιξε η κλιματική αλλαγή;
Δεν είναι ακόμη δυνατόν να ποσοτικοποιηθεί επακριβώς ο ρόλος που έπαιξε η κλιματική αλλαγή. Αυτό απαιτεί πλήρη επιστημονική ανάλυση των φυσικών και ανθρώπινων παραγόντων, κάτι που μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες. Όμως, το ρεκόρ βροχοπτώσεων συνάδει με τον τρόπο με τον οποίο αλλάζει το κλίμα. Με απλά λόγια, ο θερμότερος αέρας μπορεί να συγκρατήσει περισσότερη υγρασία – περίπου 7% επιπλέον για κάθε βαθμό Κελσίου – η οποία με τη σειρά της μπορεί να αυξήσει την ένταση της βροχής.
«Η ένταση της βροχής έσπασε κάθε ρεκόρ, αλλά αυτό συνάδει με ένα θερμαινόμενο κλίμα όπου υπάρχει περισσότερη υγρασία διαθέσιμη για να τροφοδοτήσει τις καταιγίδες και να καταστήσει τα έντονα φαινόμενα βροχόπτωσης και τις σχετικές πλημμύρες σταδιακά πιο ισχυρές», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Άλλαν, καθηγητής κλιματικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ.
Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι ετήσιες βροχοπτώσεις θα μπορούσαν να αυξηθούν έως και κατά 30% σε μεγάλο μέρος των ΗΑΕ μέχρι το τέλος του αιώνα, καθώς ο πλανήτης συνεχίζει να θερμαίνεται.
«Αν οι άνθρωποι συνεχίσουν να καίνε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα, το κλίμα θα συνεχίσει να θερμαίνεται, οι βροχοπτώσεις θα συνεχίσουν να γίνονται πιο έντονες και οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να χάνουν τη ζωή τους σε πλημμύρες», τόνισε η Δρ. Φριντερίκε Ότο, ανώτερη λέκτορας στην επιστήμη του κλίματος στο Imperial College του Λονδίνου.
Τι είναι η σπορά νεφών και έπαιξε ρόλο στις πλημμύρες;
Η σπορά νεφών περιλαμβάνει τoν χειρισμό των υπαρχόντων νεφών ώστε να βοηθήσουν στην παραγωγή περισσότερης βροχής. Αυτό μπορεί να γίνει με τη χρήση αεροσκαφών που ρίχνουν μικρά σωματίδια (όπως ιωδιούχο άργυρο) στα σύννεφα. Οι υδρατμοί μπορούν στη συνέχεια να συμπυκνωθούν ευκολότερα και να μετατραπούν σε βροχή. Η τεχνική αυτή υπάρχει εδώ και δεκαετίες και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τη χρησιμοποιούν τα τελευταία χρόνια για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της έλλειψης νερού.
Τις ώρες που ακολούθησαν τις πλημμύρες, ορισμένοι χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έσπευσαν να αποδώσουν λανθασμένα τα ακραία καιρικά φαινόμενα αποκλειστικά στις πρόσφατες επιχειρήσεις σποράς νεφών στη χώρα. Προηγούμενες αναφορές του Bloomberg έδειχναν ότι αεροπλάνα σποράς νεφών είχαν αναπτυχθεί την Κυριακή και τη Δευτέρα, αλλά όχι την Τρίτη, όταν σημειώθηκαν οι πλημμύρες.
Παρόλο που το BBC δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει ανεξάρτητα πότε έγινε η σπορά νεφών, οι ειδικοί λένε ότι στην καλύτερη περίπτωση θα είχε μικρή επίδραση στην καταιγίδα και ότι η εστίαση στη σπορά των νεφών είναι «παραπλανητική».
«Ακόμα και αν η σπορά νεφών ενθάρρυνε τα σύννεφα γύρω από το Ντουμπάι ώστε να ρίξουν νερό, η ατμόσφαιρα πιθανότατα θα μετέφερε περισσότερο νερό για να σχηματίσει σύννεφα εξαρχής, λόγω της κλιματικής αλλαγής», είπε η Ότο.
Η σπορά νεφών αναπτύσσεται γενικά όταν οι συνθήκες ανέμου, υγρασίας και σκόνης δεν επαρκούν για να οδηγήσουν σε βροχή. Την περασμένη εβδομάδα, οι μετεωρολόγοι είχαν προειδοποιήσει για υψηλό κίνδυνο πλημμυρών σε ολόκληρο τον Κόλπο.
«Όταν προβλέπονται τόσο έντονα και μεγάλης κλίμακας συστήματα, η σπορά νεφών – μια δαπανηρή διαδικασία- δεν εκτελείται επειδή [δεν υπάρχει] ανάγκη να δημιουργηθούν τόσο ισχυρά συστήματα περιφερειακής κλίμακας», εξήγησε η καθηγήτρια Νταϊάνα Φράνσις, επικεφαλής του Τμήματος Περιβαλλοντικών και Γεωφυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Khalifa στο Άμπου Ντάμπι.
Ο μετεωρολόγος του BBC, Ματ Τέιλορ, σημείωσε επίσης ότι η κακοκαιρία είχε ήδη προβλεφθεί.
«Πριν από το συμβάν, τα υπολογιστικά μοντέλα (που δεν συνυπολογίζουν τις πιθανές επιπτώσεις της σποράς νεφών) προέβλεπαν ήδη ότι θα έπεφτε βροχή πολύ μεγαλύτερη από αυτή ενός έτους σε περίπου 24 ώρες», δήλωσε.
«Οι επιπτώσεις ήταν επίσης πολύ ευρύτερες από ό,τι θα περίμενα μόνο από τη σπορά νεφών – σοβαρές πλημμύρες που επηρέασαν μεγάλες περιοχές από το Μπαχρέιν έως το Ομάν» πρόσθεσε.
Οι επιχειρήσεις σποράς νεφών στην επικράτεια των Εμιράτων διεξάγονται από το Εθνικό Κέντρο Μετεωρολογίας (NCM), μια κυβερνητική ομάδα εργασίας.
Πόσο προετοιμασμένα είναι τα ΗΑΕ για να αντιμετωπίσουν ακραίες βροχοπτώσεις;
Το Ντουμπάι είναι σε μεγάλο βαθμό αστικοποιημένο. Υπάρχει ελάχιστος χώρος πρασίνου για να απορροφήσει την υγρασία και οι εγκαταστάσεις αποχέτευσης δεν μπόρεσαν να αντέξουν τόσο υψηλά επίπεδα βροχόπτωσης.
«Πρέπει να υπάρξουν στρατηγικές και μέτρα για την προσαρμογή σε αυτή τη νέα πραγματικότητα των συχνότερων και εντονότερων βροχοπτώσεων», δήλωσε η Φράνσις.
«Για παράδειγμα, οι υποδομές των δρόμων και των εγκαταστάσεων πρέπει να προσαρμοστούν, με την κατασκευή δεξαμενών για την αποθήκευση του νερού από την ανοιξιάτικη βροχή και τη χρήση του αργότερα μέσα στο έτος» πρότεινε η επιστήμονας.
Τον Ιανουάριο, η Αρχή Οδών και Μεταφορών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων δημιούργησε μια νέα μονάδα για να βοηθήσει στη διαχείριση των πλημμυρών στο Ντουμπάι.